„გურულებმა მარილი დათესესო“!
ზოგს ეს ამბავი ხუმრობა ჰგონია. ბოლშევიკური ისტორიის წყალობით ქართველთა უმრავლესობამ არ იცის, გურიაშიც კი თითქმის დავიწყებულია. არადა სულ იროდე საუკუნის წინ მოხდა, ქობულეთში.
ქობულეთი, ასევე ჩაქვი, ბათუმი, სოფელ კახაბერის ჩათვლით, სინამდვილეში გურიაა, მაგრამ საბჭოთა იმპერიისა და სამშობლოს გამყიდველი კომუნისტების წყალობით, დღეს ამ ადგილს აჭარის ავტონომია ჰქვია.
ქობულეთსა და მის მიმდებარე ტერიტორიებზე გააფთრებული ომი მიმდინარეობდა თურქებსა და გურულებს შორის.აღსანიშნავია როსტომ მე-2 გურიელის (1534-66 წწ) ბრძოლები. ასევე მამია გურიელის მიერ 1609 წ მიღწეული დიდი გამარჯვება.ეს ბრძოლები ცნობილია „მარილის ომის“ სახელწოდებით. მამიას არ გაუმართლა, თურქებმა ბლოკადა მოუწყვეს გურიას, ბაზრებში მარილი გაქრა, მამია იძულებული გახდა 1614 წ ომარ ფაშასთან დადებული ზავით ქობულეთი თურქებისთვის დაეთმო.
ადამიანის ენა ვერ აღწერს იმ საზიზღრობებს, რასაც თურქები სჩადიოდნენ ამ ციხე-სიმაგრეში:აუპატიურებდნენ არა მარტო ქალებს, კაცებსაც. გაგარვარებულ შანთებს ურჭობდნენ დედებს საშოში შვილების თვალწინ,რომელი ერთი ჩამოვთვალო და ბოლოს კისერზე ბაწარ მობმული გურულები ქობულეთის ნავმისადგომიდან სტამბულის ბაზარში მიჰყავდათ და ძროხასავით ყიდნენ.
1784 წ. მოთმინებს ჰიალა აევსო გიორგი გურიელს, ქუდზე კაცი გამოვიდა საბრძოლველად, მშველელად იმერთა მეფე სოლომონი მოვიდა 6000 მხედრით.
დილით, გარიჟრაჟზე შეუტიეს ქობულეთის ციხესიმაგრეს, რამდენიმე საათში აიღეს, დედაბუძიანად ამოხოცეს თურქები, ამოხოცეს და ციხის დაშლა დაიწყეს. ვინ არ შლიდა თურმე: ქალი, კაცი, ბავშვი, მოხუცი . ბოლოს საძირკვლიანად ამოთხარეს, ციხის ლოდები, (მცირე კენჭებიც კი!) ნავებში ჩააწყვეს, ზღვაში გაიტანეს და წყალში გადაყარეს. ხალხმა ხარ-კამეჩებით ციხის ადგილი გადახნეს, ზედ ტონობით მარილი მოაყარეს და გადაფარცხეს. ამაზედ გავარდა ხმა:გურულებმა მარილი დათესესო. დათესეს რათა, არასდროს გაეხარა კოლხთა მიწაზე მუსულმანი თურქის თესლს!