Jump to content

სურათი

დიდი სქიზმა როგორ გაიხლიჩა ქრისტიანული სამყარო

დიდი სქიზმა წმინდა სოფიის ტაძარში პაპი ევროპა ანტიოქია ალექსანდრია კონსტანტინოპოლი

ამ თემას აქვს 2 გამოხმაურება

#1 Share   გადავიდეთ ამ პოსტის ბმულზე
babu

babu

    უხუცესი ლეგიონერი


  • Find Topics
  • გამგეობის წევრი
  • 47671 პოსტი
  • მისამართი:tbilisi
  • წარმოშობა:guria

დიდი სქიზმა
როგორ გაიხლიჩა ქრისტიანული სამყარო
(გაყრა)

1054 წლის 16 ივნისს, კონსტანტინოპოლის წმინდა სოფიის ტაძარში მსახურების დაწყების წინ კარდინალი ჰუმბერტი, პაპის ორი ლეგატის თანხლებით, ტაძარში შევიდა და საკურთხევლისკენ გაემართა. ლეგატებმა საკურთხეველზე დადეს პაპის ბულა განდგომის შესახებ და გავიდნენ. დასავლეთის შესასვლელიდან გასვლისას, კარდინალმა მტვერი დაიბერტყა ფეხებიდან და წარმოთქვა: “დაე, უფალმა ნახოს და განსაჯოს”. ეს ინციდენტი პირობითად მიიჩნევა ბერძნულ აღმოსავლეთსა და ლათინურ დასავლეთს შორის დიდ განხეთქილებად, ანუ სქიზმად, რამაც საფუძველი დაუდო ქრისტიანობის ორ მიმართულებას: მართლმადიდებლურსა და კათოლიკურს.

ქრისტიანულმა ეკლესიამ 1054 წლამდე დიდი გზა გაიარა. დიდი სქიზმის გამომწვევი მიზეზები ჯერ კიდევ ადრეულ შუა საუკუნეებში ჩაისახა. ხმელთაშუა ზღვისპირეთში მოგზაურობისას ქრისტეს მოციქულები მჭიდრო პოლიტიკური და კულტურული ერთობის მქონე რომის იმპერიის ფარგლებში რჩებოდნენ. ბერძნული და ლათინური ენა თითქმის ყველას ესმოდა, ბევრს ორივე ენაზე შეეძლო ლაპარაკი. შემდგომ საუკუნეებში უდიდესი მსოფლიო იმპერიის ერთიანობა თანდათან მოიშალა. 
III საუკუნის მიწურულს, დე იურე ჯერ კიდევ ერთიანი იმპერია დე ფაქტო ორ - აღმოსავლეთ და დასავლეთ ნაწილებად გაიყო, რომლებსაც იმპერატორები მართავდნენ. V საუკუნის პირველ წლებში ბარბაროსების შემოსევები დაიწყო. იმპერიის დასავლეთი ნაწილი ბარბაროსმა ბელადებმა გაინაწილეს, თუმცა ბიზანტიელები «ერთიანი იმპერიის» პრინციპს არასოდეს ივიწყებდნენ. იუსტინიანე I (527-565 წწ.) კი ბოლო იმპერატორი იყო, რომელმაც რამდენჯერმე ილაშქრა იმპერიის საზღვრების გასაფართოებლად, თუმცა აღმოსავლეთით დაპყრობილი ტერიტორიები მალევე დაიკარგა. 
განცალკევების შემდგომი ეტაპი ისლამის აღზევებას უკავშირდება. ხმელთაშუა ზღვა, რომელსაც რომაელები «ჩვენს ზღვას» უწოდებდნენ, დიდწილად არაბთა კონტროლქვეშ მოექცა. 
გაყოფის პროცესი კიდევ უფრო შორს წასწია ხატმებრძოლთა მოძრაობამ (726-843 წწ.). პაპები მტკიცედ იცავდნენ პოზიციას, რომელიც ხატების თაყვანისცემას გულისხმობდა და ამის გამო, ათწლეულების განმავლობაში ურთიერთობა აღარ ჰქონდათ ხატმებრძოლ იმპერატორსა და კონსტანტინოპოლის პატრიარქთან. ბიზანტიისგან მოკვეთილი პაპი სტეფანე (752-757 წწ.), რომელიც დახმარებას საჭიროებდა, 754 წელს ჩრდილოეთისკენ გაემართა, სადაც ფრანკების მმართველს, პიპინ მოკლეს (751-768 წწ.) სთხოვა შემწეობა. ეს შეხვედრა პაპების მიერ ორიენტაციის შეცვლისკენ ნაბიჯის გადადგმას ნიშნავდა. რომი სულ უფრო მეტად ექცეოდა ფრანკების გავლენის ქვეშ. 
პაპ სტეფანის პიპინთან ვიზიტიდან ნახევარი საუკუნის შემდეგ, 800 წლის 25 დეკემბერს, პაპმა ლეო III-მ (795-816 წწ.) ფრანკთა მეფეს, კარლოს დიდს საიმპერატორო გვირგვინი დაადგა. კარლოსი ბიზანტიის მმართველის აღიარების მოპოვებასაც ცდილობდა, მაგრამ ამაოდ. ბიზანტიელები ჯერ კიდევ იცავდნენ იმპერიული ერთიანობის პრინციპისადმი ერთგულებას. კარლოს დიდს უზურპატორად მიიჩნევდნენ. ხოლო პაპის მიერ მის კორონაციას - იმპერიის გახლეჩის აქტად განიხილავდნენ.
962 წლის 2 თებერვალს გერმანელთა მეფეს, ლიუდოლფინგების საქსონური დინასტიის უდიდეს წარმომადგენელ ოტონ I-ს (962-973 წწ.) რომში პაპმა იმპერატორის გვირგვინი დაადგა და ამით გერმანელი ერის საღვთო რომის იმპერიას ჩაეყარა საფუძველი. ამ მოვლენამ დასავლეთსა და აღმოსავლეთს შორის კიდევ უფრო დიდი გაუცხოება წარმოშვა.

თვალში საცემი სხვაობა
ევროპული კულტურა ამ დროისთვის, ფორმალური ერთიანობის მიუხედავად, თანდათან ორად იყოფოდა. წავიდა ის დრო, როცა განათლებული ადამიანები ორ ენაზე საუბრობდნენ. 450 წლისთვის ძალიან ცოტას თუ შეეძლო დასავლეთ ევროპაში ბერძნულად კითხვა, ხოლო ბიზანტიაში, 600 წლის შემდეგ, იშვიათად ლაპარაკობდნენ ლათინურად, რომაელთა ენაზე, თუმცა იმპერია ჯერ კიდევ რომაულად იწოდებოდა. 
IV საუკუნის ევროპაში ერთი ქრისტიანული ცივილიზაცია არსებობდა, VIII საუკუნის ევროპაში კი ორი. თავის მხრივ, ბიზანტიელები საკუთარ სამყაროში ჩაიკეტნენ და დასავლეთთან რამენაირად დაახლოებას დიდად არ ცდილობდნენ. ფრანკები ბიზანტიელებს სძაგდათ, მათ ბარბაროსებად მიიჩნევდნენ.
პოლიტიკურმა განსხვავებებმა დასავლეთსა და აღმოსავლეთში, განსხვავება ეკლესიებს შორისაც გამოიწვია:
1. აღმოსავლეთში იყო რამდენიმე ეკლესია, უშუალოდ მოციქულთა მიერ დაფუძნებული. არსებობდა მყარი წარმოდგენა ყველა ეპისკოპოსის თანასწორობაზე, ეკლესიის, როგორც საკრებულოს კოლეგიალურ ბუნებაზე. აღმოსავლეთი აღიარებდა პაპს ეკლესიის პირველ ეპისკოპოსად თუმცა, როგორც პირველს თანასწორთა შორის. დასავლეთში კი სამოციქულო წარმომავლობაზე პრეტენზიის მქონე ერთი ტახტი არსებობდა - რომის. შედეგად, რომი განიხილებოდა, როგორც ერთადერთი სამოციქულო კათედრა. 
2. დასავლეთი, მართალია, იზიარებდა მსოფლიო კრებათა გადაწყვეტილებებს, თუმცა თავად აქტიურ როლს კრებებზე არ თამაშობდა. ეკლესიაში დასავლეთი ხედავდა არა იმდენად კოლეგიას, რამდენადაც მონარქიას. 
3. აღმოსავლეთში არსებობდა ძლიერი საერო მმართველი იმპერატორი, რომელიც მხარს უჭერდა ცივილიზებულ წესრიგსა და კანონს. დასავლეთში კი ბარბაროსთა შემოსევის შემდეგ გაჩნდა მრავალი, ერთურთისადმი მტრულად განწყობილი მმართველი, რომელთაგან თითოეული მეტ-ნაკლებად უზურპატორს წარმოადგენდა. ასე რომ, უმრავლეს შემთხვევაში, პაპი იყო ის ერთადერთი ძალა, რომელსაც შეეძლო ემოქმედა, როგორც ერთიან ცენტრს. გარემოებათა გამო, პაპმა იკისრა როლი, რისკენაც აღმოსავლეთის პატრიარქები მოწოდებული არ იყვნენ: ის ბრძანებებს აძლევდა არა მხოლოდ ეკლესიის ქვეშევრდომებს, არამედ საერო მმართველებსაც. დასავლეთის ეკლესიამ ცენტრალიზაციის ისეთ დონეს მიაღწია, როგორიც არ ენახა არც ერთს ოთხ აღმოსავლელ პატრიარქთაგან (რომი, კონსტანტინოპოლი, ანტიოქია და ალექსანდრია).

აგრესიულობის წანამძღვრები
XI საუკუნეში დასავლეთ ევროპაში აგრესიული ფორმები მიიღო ფეოდალიზაციის პროცესმა, რაინდობამ და ეკლესიამ. ამას თავისი მიზეზები ჰქონდა. დასავლეთში ფეოდალთა გაძლიერება დამოკიდებული იყო ვასალთა რაოდენობასა და შეიარაღებულ ძალაზე. დიდი რაოდენობით სამხედრო ძალის შესანახად საჭირო იყო დამატებითი სახსრები. ფინანსების სხვა წყაროების არქონის გამო იზრდებოდა გადასახადები, თუმცა მათი გადახდა ხშირად შეუძლებელი იყო. ექსპლუატაცია მძიმდებოდა და არა მარტო ახალი, არამედ ძველი გადასახადების გადახდაც შეუძლებელი ხდებოდა. ეს იწვევდა როგორც ყმის, ასევე ფეოდალის გაკოტრებას. 
იტალიის გარდა, დასავლეთ ევროპის ქალაქები სახელმწიფო გადასახადს თითქმის ვერ იხდიდნენ. ამიტომ შემოსავლების ძირითად წყაროდ ტერიტორიების ზრდა რჩებოდა. ვინაიდან ევროპას დასავლეთიდან ოკეანე საზღვრავს, გაფართოების ერთადერთ მიმართულებად აღმოსავლეთი იყო. 
სრულიად განსხვავებული ვითარება იყო აღმოსავლეთში, სადაც არსებობდა დიდი ქალაქები და ცენტრალიზებული სახელმწიფო, რომელსაც დიდი ფინანსები გააჩნდა შეიარაღებული ძალების შესანახად. სლავურ ტერიტორიებზე კი იყო დიდი რაოდენობით დაუსახლებელი, აუთვისებელი მიწები, რომლის ათვისებაც ყოველგვარი ძალადობისა და ომის გარეშე ხდებოდა. სწორედ ეს გახდა მიზეზი დასავლური ფეოდალური სამყაროს მეტი აგრესიულობისა ბიზანტიურთან შედარებით. სწორედ რომის პაპს სურდა მსოფლიო ბატონობა და არა კონსტანტინოპოლის პატრიარქს. ბიზანტიაში მოქმედებდა ძლიერი ხელისუფლება, რომელსაც შეეძლო ეკლესიის დაცვა. იმპერატორის ძალაუფლება მთლიანად ეკლესიის სამსახურში იყო. აღმოსავლეთში, განსხვავებით დასავლეთისგან, ეკლესიის მონარქიულად მოწყობის სახე არ ჩამოყალიბებულა.

ფილიოკვე
ბიზანტიელებს არაფერი ჰქონდათ დასავლეთის ეკლესიის ცენტრალიზაციის საწინააღმდეგო, თუ პაპი თავად არ ჩაერეოდა აღმოსავლეთის საკითხებში. თუმცა, პაპი ფიქრობდა, რომ მისი უშუალო იურისდიქცია ვრცელდებოდა როგორც დასავლეთზე, ისე აღმოსავლეთზე და როცა აღმოსავლეთის საპატრიარქოებში საკუთარი პრეტენზიების საქმით გამყარება სცადა, შეჯახება გარდაუვალი შეიქნა. ბერძნები აღიარებდნენ პაპის - პირველობის პატივს, მაგრამ არა მსოფლიო აღმატებულებას, როგორც თავად პაპს მიაჩნდა. უცდომელობას ის საკუთარ პრეროგატივად მიიჩნევდა, ბერძნები კი დარწმუნებული იყვნენ, რომ რწმენის საკითხებში უკანასკნელი გადაწყვეტილება ეკუთვნოდა არა პაპს, არამედ ეკლესიის ყველა ეპისკოპოსის წარმოდგენილ კრებას. 
განხეთქილების მეორე მიზეზი იყო მრწამსში ჩამატებული სიტყვა. დავა ეხებოდა ნიკეა-კონსტანტინოპოლის სიმბოლოს იმ ნაწილს, სადაც ლაპარაკი იყო სულიწმიდაზე. თავდაპირველად სიმბოლოს ტექსტი ასეთი იყო: «მრწამს... სული წმიდა, უფალი და ცხოველმყოფელი, რომელი მამისაგან გამოვალს, მამისა თანა და ძისა თანა თაყუანიცემების, და იდიდების...» აღმოსავლეთში მრწამსი დღემდე ამ თავდაპირველი ფორმულირებით წარმოითქმის. მაგრამ დასავლეთმა შეიტანა დამატებითი სიტყვები: «... და ძისაგან» (ლათინურად fi­li­o­qu­e), ამგვარად, ფრაზა გამოიყურება ასე: «რომელი მამისაგან და ძისაგან გამოვალს». არ შეიძლება დარწმუნებით თქმა, სად და ვინ შეიტანა ეს დამატება, მაგრამ, სავარაუდოდ, ის ესპანეთში წარმოიშვა, როგორც დამცავი ზომა არიანელობის საწინააღმდეგოდ. ყოველ შემთხვევაში, ესპანურმა ეკლესიამ ფილიოკვე მრწამსში ტოლედოს მესამე კრებაზე (589 წ.) შეიტანა, თუ უფრო ადრე არა. ესპანეთიდან ეს დამატება გავრცელდა საფრანგეთში, იქიდან - გერმანიაში, სადაც კარლოს დიდმა მიიღო და ფრანკფურტის კრებაზეც დამტკიცდა (794 წ.).
აღსანიშნავია ასევე რამდენიმე დეტალი, რომელიც დასავლეთსა და აღმოსავლეთს განასხვავებდა. ბერძნები უშვებდნენ მღვდლის ქორწინებას, ლათინები კი ცელიბატს (უქორწინებლობას) ემხრობოდნენ. იცავდნენ მარხვის განსხვავებულ წესებს. ბერძნები ევქარისტიისთვის საფუვრიან ცომს იყენებდნენ, ლათინები - უმარილოსა და უსაფუვროს, ე.წ. ხმიადებს.
გაუცხოებიდან სქიზმაზე გადასვლისას განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია შემდეგი ოთხი მოვლენა: 1) დავა კონსტანტინოპოლის პატრიარქ ფოტიოსსა და პაპ ნიკოლოზ I-ს შორის 861-879 წწ.; 2) დიპტიქების ინციდენტი 1009 წ.; 3) შერიგების ფუჭი მცდელობა 1053-1054 წწ. და 4) ჯვაროსნული ლაშქრობები.

დავა ფოტიოსსა და ნიკოლოზ I-ს შორის
858 წელს, ხატთმებრძოლობის დამარცხებიდან 15 წლის შემდეგ, კონსტანტინოპოლის პატრიარქი გახდა ფოტიოსი, მართლმადიდებლური ეკლესიისთვის ცნობილი, როგორც ფოტიოს დიდი. მან პაპს გაუგზავნა ცნობა საკუთარი აღსაყდრების შესახებ, მაგრამ ნიკოლოზმა გადაწყვიტა, ფოტიოსი მაშინვე არ ეღიარებინა. 861 წელს მან კონსტანტინეპოლში თავისი ლეგატები გაგზავნა. ფოტიოსს დიდად არ სურდა პაპთან დავა. მან დიდი პატივით მიიღო ლეგატები, რომელთაც ფოტიოსი სცნეს პატრიარქად, თუმცა პაპმა ნიკოლოზმა არ ცნო ლეგატების გადაწყვეტილება და თავად გადაწყვიტა საქმის რომში განხილვა. კრებამ, რომელიც 863 წელს გაიმართა და რომელსაც თვით ნიკოლოზი ხელმძღვანელობდა, ფოტიოსი წმინდა წოდების გარეშე გამოაცხადა. ბიზანტიელებს ამ გადაწყვეტილებისთვის ყურადღება არ მიუქცევიათ და არც პაპის ეპისტოლეებისთვის უპასუხიათ. ასე გაჩნდა აშკარა ბზარი რომისა და კონსტანტინოპოლის ეკლესიებს შორის.
პაპის მიზანს ამ შემთხვევაში წარმოადგენდა საკუთარი გავლენის გაზრდა აღმოსავლეთში, ამიტომაც გააუქმა ნიკოლოზმა ლეგატების გადაწყვეტილება და საკითხში თავად ჩაერია. 
877 წელს ეგნატეს (პატრიარქი, რომელიც ფოტიოსის ნაცვლად დანიშნეს და რომელთანაც კონფლიქტი ჰქონდა ფოტიოსს) სიკვდილის შემდეგ, ფოტიოსმა კვლავ დაიკავა პატრიარქის ტახტი. 879 წელს კიდევ ერთი კრება შედგა კონსტანტინოპოლში, რომელმაც ანათემას გადასცა 869 წლის კრება, სადაც ასევე ფოტიოსის საწინააღმდეგო გადაწყვეტილება იყო მიღებული და მას ყველა ბრალდება მოუხსნა.

დიპტიქის ინციდენტი და 1054 წლის ამბები
1009 წელს რომის პაპმა სერგი IV-მ კონსტანტინოპოლში გაგზავნა ეპისტოლე, რომელიც დიდი ალბათობით ფილიოკვეს შეიცავდა. კონსტანტინოპოლის პატრიარქმა (ასევე სერგიმ) პაპის სახელი დიპტიქში არ შეიტანა. დიპტიქები წარმოადგენდა ეკლესიის ერთიანობის ხილულ ნიშანს და ვინმეს სახელის შეგნებული გამოტოვება უდრიდა განცხადებას მასთან ურთიერთობის შეწყვეტის შესახებ. 1009 წლის შემდეგ რომის პაპის სახელი კონსტანტინოპოლის დიპტიქებში აღარ გამოჩენილა. ამგვარად, ტექნიკური თვალსაზრისით, კონსტანტინოპოლი და რომი სწორედ ამ მომენტიდან დარჩნენ ერთმანეთთან ურთიერთობის გარეშე. 
XI საუკუნეში ბიზანტიურ იტალიას, კერძოდ კი კალაბრიას, აპულიას, სიცილიასა და სხვა კუნძულებს, ბერძნული მოსახლეობის მრავალრიცხოვნების გამო, «დიდი საბერძნეთი» ეწოდებოდა. ეპისკოპოსები ძირითადად ბერძნები იყვნენ და ღვთისმსახურებაშიც ბერძნული ენა გამოიყენებოდა. XI საუკუნის პირველ ნახევარში, ბიზანტიის სამფლობელოებს იტალიაში თავს დაესხნენ ნორმანები, რომელთაც ემხრობოდა რომის პაპი, რადგან მიიჩნევდა, რომ ამით მოხერხდებოდა ბიზანტიური გავლენისგან დასავლური ეკლესიის გათავისუფლება. მდგომარეობა მას შემდეგ შეიცვალა, რაც ნორმანები პაპის კუთვნილ მიწებსაც დაესხნენ თავს. პაპმა ხალხს ნორმანთა წინააღმდეგ საბრძოლველად მოუწოდა. 
1052 წელს კონსტანტინოპოლის პატრიარქმა - მიქაელ კერულარიუსმა მოითხოვა, კონსტანტინოპოლის ლათინურ ეკლესიებს ბერძნული ადათი მიეღოთ, ხოლო როცა უარი მიიღო, მათი დახურვა ბრძანა. 
1053 წელს კერულარიუსმა პაპ ლეონ IX-ს წერილი მისწერა დიპტიქებში პაპის სახელის აღდგენის წინადადებით. ამ წინადადების პასუხად და სადავო საკითხების გასარკვევად ლეონმა 1054 წელს კონსტანტინოპოლში სამი ლეგატი წარგზავნა, სილვა-კანდიდის ეპისკოპოსის, ჰუმბერტის მეთაურობით. კერულარიუსთან მიღებისას ლეგატებმა კარგი შთაბეჭდილება არ დატოვეს. პაპის წერილის გადაცემის შემდეგ ისინი ტრადიციული მისალმების გარეშე გაბრუნდნენ. წერილი, მართალია პაპის მიერ იყო ხელმოწერილი, თუმცა სინამდვილეში თავად ჰუმბერტის კალამს ეკუთვნოდა. ეს ვარაუდი განამტკიცა მიქაელ კერულარიუსის პოზიციამაც, როდესაც მან კრებაზე ეჭვი შეიტანა დოკუმენტის პაპისგან მომდინარეობაში და ამავე დროს პაპის ლეგატებს მოუწოდა, მიტროპოლიტების უკანა რიგში დამსხდარიყვნენ. ლეგატებმა თავი შეურაცხყოფილად იგრძნეს და კრება დატოვეს. მიქაელმა მათ მოლაპარაკებათა გაგრძელება შესთავაზა. თუმცა ლეგატებს მოთმინება ამოეწურათ, მოლაპარაკების გაგრძელება აღარ ისურვეს და 1054 წლის 16 ივნისს, ღვთისმსახურების დროს, წმინდა სოფიის ტაძარში, მრევლის თანდასწრებით, საკურთხეველზე დადეს სიგელი, რომელშიც წმინდა სამების ძალით ანათემაზე გადასცეს მიქაელ კერულარიუსი და მისი მიმდევრები. ეს იყო «დიდი სქიზმა». შერიგების მცდელობამ მდგომარეობა მხოლოდ გააუარესა.

მეტოქეობის «მასებში გასვლა»
რომისა და კონსტანტინოპოლის დავა დიდწილად უბრალო ქრისტიანთა ყურადღების მიღმა მიმდინარეობდა. მომხდარის გაცნობიერება ქრისტიანთა ფართო მასებმა მხოლოდ თანდათან, ჯვაროსნული ლაშქრობების დაწყების შემდეგ დაიწყეს.
სამხედრო თვალსაზრისით, ჯვაროსნული ლაშქრობები წარმატებებს აღწევდნენ: ანტიოქია თურქებს 1098 წელს წაართვეს, იერუსალიმი - 1099 წელს. ეს უთუოდ დიდი მიღწევა იყო, თუმცა დიდი სისხლის ფასად მოპოვებული. იერუსალიმშიც და ანტიოქიაშიც ჯვაროსნებმა ლათინი პატრიარქები დასვეს. იერუსალიმში ეს გონივრული იყო: ტახტი დროებით თავისუფალი რჩებოდა და თუმცა იყვნენ წლების განმავლობაში ერთმანეთის მონაცვლე იერუსალიმის ბერძენი პატრიარქები, რომლებიც დევნილობაში, კვიპროსზე ცხოვრობდნენ, თავად პალესტინის მოსახლეობამ (როგორც ბერძნებმა, ისე ლათინებმა), მეთაურად ლათინი პატრიარქი აღიარა. ანტიოქიაში კი უკვე იყო მოქმედი პატრიარქი. მართალია, ის მალევე წავიდა კონსტანტინოპოლს, მაგრამ მოსახლეობას არ სურდა ჯვაროსნებისგან ლათინი პატრიარქის მიღება, რომელიც 1100 წელს დასვეს. რომი შორს იყო და თუ კონსტანტინოპოლი ედავებოდა, ქრისტიანთა ძირითადი მასისთვის სირიასა და პალესტინაში ამას დიდი პრაქტიკული მნიშვნელობა არ ჰქონდა. მაგრამ როცა ორი მეტოქე ეპისკოპოსი ანტიოქიაში ერთ ტახტს ეცილებოდა ერთმანეთს, და ორი დაპირისპირებული თემიც ერთ ქალაქში ცხოვრობდა, განხეთქილება თვალში საცემ ყოველდღიურობად იქცა, რომელშიც რიგითი მორწმუნეებიც უშუალოდ ერთვებოდნენ.

შერიგების მცდელობები
აღსანიშნავია სარწმუნოებრივი შერიგების ორი მცდელობა დასავლეთსა და აღმოსავლეთ საქრისტიანოს შორის, რომელთაგან პირველი XIII, ხოლო მეორე XV საუკუნეს ეკუთვნის. პირველი მცდელობის ინიციატორად გვევლინება ბიზანტიის იმპერატორი მიქაელ VIII (1259-1283 წწ.). მართალია, მიქაელს გულწრფელად სურდა ქრისტიანობის გაერთიანება რელიგიურ საფუძველზე, მაგრამ ის პოლიტიკური მოსაზრებებითაც ხელმძღვანელობდა: სიცილიის სუვერენის, კარლ ანჟუელის (1265 წელს თავად რომის პაპისგან მიიღო გვირგვინი) მხრიდან მუქარის პირობებში მას აუცილებლად სჭირდებოდა პაპის მხარდაჭერა. ეს კი ყველაზე უკეთ შეიძლებოდა უნიას მოეტანა. კრება, რომელიც ეკლესიის გაერთიანებას ეძღვნებოდა, ლიონში 1274 წელს შეიკრიბა. დამსწრე მართლმადიდებელი დელეგატები თანახმა იყვნენ, ეღიარებინათ პაპის პრეტენზიები და ფილიოკვეც სარწმუნოების სიმბოლოში შეეტანათ. მაგრამ უნია ქაღალდზე დარჩა, ვინაიდან სამღვდელოთა და საეროთა დიდმა უმრავლესობამ როგორც ბიზანტიაში, ბულგარეთსა და სხვა მართლმადიდებელ ქვეყნებში, უკუაგდო იგი. 
მეორე კრება უნიასთან დაკავშირებით ფერარასა და ფლორენციაში 1438-1439 წლებში გაიმართა. მას ესწრებოდა ბიზანტიის იმპერატორი იოანე VIII (1425-1448 წწ.), კონსტანტინოპოლის პატრიარქსა და ბიზანტიის ეკლესიის დიდ დელეგაციასთან ერთად, აგრეთვე, სხვა მართლმადიდებელ ეკლესიათა წარმომადგენლები. დისკუსიები ხანგრძლივი იყო და ორივე მხარემ დიდი ძალისხმევა გაიღო მთავარ საკითხებში ჭეშმარიტი თანხმობის მისაღწევად. ამავე დროს, ბერძნებს უჭირდათ საღვთისმეტყველო საკითხებზე მიუკერძოებლად მსჯელობა: მათ იცოდნენ, რომ პოლიტიკური მდგომარეობა კარგს არაფერს უქადდათ და თურქების დამარცხების ერთადერთი იმედი დასავლეთის მხრიდან დახმარება იყო. 
საბოლოოდ, შემუშავდა უნიის ფორმა, რომელიც შეიცავდა ფილიოკვესა და აღმოსავლეთ ქრისტიანებისთვის მიუღებელ სხვა ნორმებს. თუმცა საბოლოოდ არც მეორე უნია აღმოჩნდა ლიონის უნიაზე მეტად სიცოცხლისუნარიანი. 
იოანე VIII და მისი მემკვიდრე კონსტანტინე XI (ბიზანტიის ბოლო იმპერატორი) უნიის ერთგული დარჩნენ. მაგრამ ძალა არ შესწევდათ, ის ქვეშევრდომებისთვის მოეხვიათ თავს. კრების დადგენილებები ბიზანტიის სამღვდელოებისა და ხალხის უმნიშვნელო ნაწილმა ცნო. იოანე და კონსტანტინე იმედოვნებდნენ, რომ ფლორენციის უნია დასავლეთის მხარდაჭერას განაპირობებდა, თუმცა რეალური დახმარება უმნიშვნელო აღმოჩნდა. 1453 წლის 7 აპრილს თურქებმა დაიწყეს კონსტანტინოპოლის შტურმი ხმელეთიდან და ზღვიდან. ბიზანტიელები, რომლებიც მტერს რიცხობრივად ბევრად ჩამოუვარდებოდნენ, შვიდი კვირის განმავლობაში, გმირულად იცავდნენ ქალაქს. მაგრამ მდგომარეობა უიმედო იყო. 29 მაისის დილას გაიმართა უკანასკნელი ქრისტიანული მსახურება წმინდა სოფიის ტაძარში. ეს იყო მართლმადიდებლებისა და კათოლიკეების ერთობლივი მსახურება. გადამწყვეტ წუთს ფლორენციის უნიის მომხრეებმაც და მოწინააღმდეგეთაც უთანხმოებები დაივიწყეს. ზიარების შემდეგ იმპერატორმა დატოვა ტაძარი და ქალაქის კედლებთან დაეცა. იმავე დღეს, საღამოს, თურქებმა კონსტანტინოპოლი აიღეს. ბიზანტიის იმპერიამ არსებობა შეწყვიტა. 
(ავტორი: კახაბერ ყალიჩავა - ეპისკოპოს კალისტოს უერის სტატიის მიხედვით: «აღმოსავლურ-დასავლური ქრისტიანობა»)
ჟურნალი “ისტორიანი”, 2015 წლის ივნისი, #6/54

17223_1247389972000248_25545059225647144
14915182_1247389968666915_87393439818602
14632954_1247389985333580_30133696666937
14937246_1247390165333562_14259613504807

წყარო.https://www.facebook...215457961860126


legion.ge-82-1553250819.jpg


#2 Share   გადავიდეთ ამ პოსტის ბმულზე
გიორგი ლომთაძე

გიორგი ლომთაძე

    კონსული


  • Find Topics
  • პრეტორიანელი
  • 6397 პოსტი
  • მისამართი:თბილისი, ნაფარეულის 9
  • წარმოშობა:რაჭველი

ძალიან საინტერესოა!



#3 Share   გადავიდეთ ამ პოსტის ბმულზე
....

....

    დელეგატი


  • Find Topics
  • ლეგიონერი
  • PipPipPipPipPipPipPipPipPipPipPipPip
  • 4344 პოსტი
  • მისამართი:თბილისთან ახლოს
  • წარმოშობა:თბილისთან ახლოს

:good:







0 წევრი ათვალიერებს ამ თემას

0 წევრი, 0 სტუმარი

0%
მზადდება მინიატურა
ატვირთვის შეწყვეტა

ატვირთული ვიდეოს ბმული ჩავსვათ პოსტში?