ამჟამად დედამიწაზე გამოყოფენ ბიოლოგიური მრავალფეროვნების 25 “ცხელ წერტილს”. მათ შორის ერთ-ერთი კავკასია, კერძოდ, საქართველოა. კავკასია ასევე 200 გლობალურ ეკორეგიონს შორისაა, რომელიც ბუნების დაცვის მსოფლიო ფონდის (WWF) მიერაა გამოყოფილი ისეთ კრიტერიუმებზე დაყრდნობით, როგორიცაა: სახეობრივი მრავალფეროვნება, ენდემიზმის დონე, ტაქსონომიური უნიკალურობა, ევოლუციური პროცესები და ფლორისა და ფაუნის ისტორიული განვითარების თავისებურებები, მცენარეულობის ტიპების მრავალფეროვნება და ბიომების იშვიათობა გლობალურ დონეზე.
საქართველოში გავრცელებულია მსხვილი ძუძუმწოვრების სამი რიგის – მტაცებლების, წყვილჩლიქოსნების, ვეშაპისნაირების – 30 სახეობა. წვრილი ძუძუმწოვრების ოთხი რიგის 79 სახეობა: მწერიჭამიები – 10 სახეობა, ხელფრთიანები – 29 სახეობა, მღრღნელები – 39 სახეობა და კურდღლისნაირები – 1 სახეობა. საქართველოში გვხვდება ფრინველთა 300-ზე მეტი სახეობა. მიგრირებადი სახეობებისთვის მნიშვნელოვანი დასასვენებელი და დასაზამთრებელი ადგილებია კოლხეთის დაბლობი და ჯავახეთის ზეგნის ტბების სისტემა. აქ ასევე გავრცელებულია ქვეწარმავლების 50-ზე მეტი სახეობა. ამფიბიებიდან გავრცელებულია მხოლოდ 12 სახეობა. მტკნარ წყლებში გავრცელებულია თევზების 80-ზე მეტი სახეობა, რომელთა შორის ბევრი ენდემურია. ენდემურობითა და მრავალფეროვნებით ასევე გამოირჩევა საქართველოს უხერხემლოთა ფაუნაც.
საქართველოს ფლორის შემადგენლობაში შედის, მარტო ჭურჭლოვან მცენარეთა, 4100-ზე მეტი სახეობა, საიდანაც დაახლოებით 21%, ანუ 900-მდე სახეობა ენდემურია.
ძალიან სამწუხაროდ, საქართველოს, ისევე როგორც მთლიანად კავკასიის, ბიომრავალფეროვნება უკიდურესი საფრთხის წინაშე იმყოფება. ტყეების უმეტესი ნაწილი სახეცვლილია ადამიანის ზემოქმედების შედეგად. მაღალ მთაში გადაჭარბებული ძოვების გამო, თითქმის განადგურებულია ბუნებრივი მცენარეული საფარი და მიმდინარეობს ეროზიის პროცესი. ბუნებრივი მცენარეული საფარი შემორჩენილია თავისი ისტორიული არეალის მხოლოდ მცირეოდენ ნაწილში. საქართველოში ბიომრავალფეროვნებაზე მოქმედი საფრთხეებიდან აღსანიშნავია: ბრაკონიერობა, ტყის მასივების გაჩეხვა, გადაჭარბებული ძოვება, მცენარეთა და ცხოველთა სახეობებით უკანონო ვაჭრობა, თევზის რესურსების გადამეტებული მოპოვება, მდინარეებისა და წყალჭარბი სავარგულების დაბინძურება. შედეგად, ადგილი აქვს ცოცხალი ორგანიზმების საცხოვრებელი გარემოს დეგრადირებას, სახეობათა რიცხოვნობის კლებასა და ეკოლოგიური პროცესების რღვევას – ყველაფერს ერთად კი მივყავართ ბიომრავალფეროვნების განადგურებისკენ.
ამ სავალალო მდგომარეობის შედეგია, რომ საქართველოს ფაუნიდან 141 სახეობა შეტანილია წითელ ნუსხაში. აქედან:
- 11 სახეობას მინიჭებული აქვს კრიტიკულ საფრთხეში მყოფის სტატუსი (CR)
- 32 სახეობას – საფრთხეში მყოფი სტატუსი (EN)
- 5 სახეობას – ეროვნულ დონეზე გადაშენებულის სტატუსი (RE), ხოლო
- 93 სახეობას მინიჭებული აქვს მოწყვლადის კატეგორია (VU).
საქართველოს ფლორიდან 56 სახეობაა შეტანილი წითელ ნუსხაში, საიდანაც:
- 36 სახეობას მინიჭებული აქვს მოწყვლადის (VU) სტატუსი
- 18 სახეობას საფრთხეში მყოფის (EN) სტატუსი, ხოლო
- 2 სახეობას კი კრიტიკულ საფრთხეში მყოფის სტატუსი (CR)
www.red-list.ge
იშვიათობის კატეგორიები
ყოველ სახეობას აქვს მინიჭებული დაცულობის სტატუსის აღმნიშვნელი კატეგორია. კატეგორია აღნიშნულია ლათინური აბრევიატურით (EX ან CR ან LC და ა.შ.). ქვემოთ მოყვანილია კატეგორიების განმარტებები:
EX – ინგლისური სიტყვიდან Extinct, ანუ “გადაშენებული”
ტაქსონი გადაშენებულია როდესაც არ არსებობს საფუძვლიანი ეჭვი იმისა, რომ მისი ბოლო წარმომადგენელი დაიღუპა. ტაქსონი ითვლება გადაშენებულად როდესაც მისი დადგენილი ან ხელსაყრელი ჰაბიტატის ამომწურავ გამოკვლევას ხელსაყრელ დროს (იგულისხმება წელიწადის სეზონი და დღე-ღამის საათები) მისი ისტორიული არეალის ფარგლებში არ მოჰყვა ინდივიდის აღმოჩენა. გამოკვლევის ხანგრძლივობა შესაბამისობაში უნდა იყოს ტაქსონის სასიცოცხლო ციკლთან და ცხოვრების ნირთან.
EW – ინგლისური სიტყვებიდან Extinct in wild, ანუ “ბუნებაში გადაშენებული”
ტაქსონი ბუნებაში გადაშენებულია როდესაც ცნობილია მისი არსებობა მხოლოდ კულტურულ პირობებში, ტყვეობაში ან მისი პოპულაცია არსებობს ისტორიული არეალისაგან მნიშვნელოვანი დაშორებით. როდესაც მისი დადგენილი ან ხელსაყრელი ჰაბიტატის ამომწურავ გამოკვლევას ხელსაყრელ დროს (იგულისხმება წელიწადის სეზონი და დღე-ღამის საათები) მისი ისტორიული არეალის ფარგლებში არ მოჰყვა ინდივიდის აღმოჩენა. გამოკვლევის ხანგრძლივობა შესაბამისობაში უნდა იყოს ტაქსონის სასიცოცხლო ციკლთან და ცხოვრების ნირთან.
CR – ინგლისური სიტყვებიდან Critically endandgere ანუ “კრიტიკულ საფრთხეში მყოფი”
ტაქსონი უკიდურესი საფრთხის წინაშე დგას, როდესაც საუკეთესო მისაწვდომი მონაცემების მიხედვით ის ექვემდებარება კრიტერიუმებს A-დან E-მდე უკიდურესი საფრთხის წინაშე მყოფი სახეობისათვის, ასე რომ ჩაითვალა, რომ მის ბუნებრივ პირობებში არსებობას უკიდურესი საფრთხე ემუქრება.
EN – ინგლისური სიტყვიდან Endangered ანუ “საფრთხეში მყოფი”
ტაქსონი საფრთხის წინაშე დგას, როდესაც საუკეთესო მისაწვდომი მონაცემების მიხედვით ის ექვემდებარება კრიტერიუმებს A-დან E-მდე საფრთხის წინაშე მყოფი სახეობისათვის (იხილეთ ქვედანაყოფი V), ასე რომ ჩაითვალა, რომ მის ბუნებრივ პირობებში არსებობას ძალზე მნიშვნელოვანი საფრთხე ემუქრება.
VU – ინგლისური სიტყვიდან Vulnarable ანუ “მოწყვლადი”
ტაქსონი მოწყვლადია, როდესაც საუკეთესო მისაწვდომი მონაცემების მიხედვით ის ექვემდებარება კრიტერიუმებს A-დან E-მდე მოწყვლადი სახეობისათვის (იხილეთ ქვედანაყოფი V), ასე რომ ჩაითვალა, რომ მის ბუნებრივ პირობებში არსებობას მნიშვნელოვანი საფრთხე ემუქრება
NT – ინგლისური სიტყვებიდან Near threatened ანუ “საფრთხესთან ახლოს მყოფი”
ტაქსონი მოწყვლადთან მიახლოვებულია, როდესაც შესწავლილი იყო, შეესაბამება თუ არა ის (ამ საბუთში მოცემულ) უკიდურესი საფრთხის წინაშე, საფრთხის წინაშე და მოწყვლადი ტაქსონის კრიტერიუმებს და ის მათ სადღეისოდ არ შეესაბამება, მაგრამ ის ამ კრიტერიუმებს უახლოვდება ან ისე ჩანს, რომ უახლოეს მომავალში შესაძლოა ის ერთ-ერთ ზემოთ ჩამოთვლილ კატეგორიაში შევიდეს
LC – ინგლისური სიტყვებიდან Low concern ანუ “საჭიროებს ზრუნვას”
ტაქსონი ნაკლები შეშფოთების გამომწვევია მაშინ, როდესაც შესწავლილი იყო, შეესაბამება თუ არა ის (ამ საბუთში მოცემულ) კრიტერიუმებს და ის არ შეესაბამება უკიდურესი საფრთხის წინაშე, საფრთხის წინაშე და მოწყვლადი ტაქსონის კრიტერიუმებს. ფართოდ გავრცელებული და ჩვეულებრივი ტაქსონები ამ კატეგორიაში შედის.
DD – ინგლისური სიტყვებიდან Data deficient ანუ “არასრული მონაცემები”
ტაქსონის შესახებ მონაცემები არასრულია მაშინ, როდესაც არსებული ინფორმაცია არაა საკმარისი, რათა მოხდეს, მისი გავრცელებისა ან პოპულაციის სტატუსზე დაყრდნობით, მისი გადაშენების რისკის პირდაპირი ან არაპირდაპირი შეფასება. ამ კატეგორიაში შემავალი ტაქსონი შესაძლოა კარგად იყოს შესწავლილი, ხოლო მისი ბიოლოგია – კარგად ცნობილი, მაგრამ არ გაგვაჩნდეს მისაღები მონაცემები მისი რიცხოვნობისა და (ან) გავრცელების შესახებ. ასე რომ, “მონაცემები არასრულია” არ ნიშნავს საფრთხის გამნსაზღვრელ კატეგორიას. ტაქსონის მოხვედრა ამ კატეგორიაში ნიშნავს, რომ მეტი ინფორმაცია გვესაჭიროება და მიგვინიშნებს, რომ მომავალ გამოკვლევებმა შესაძლოა გვიჩვენონ, რომ ამ ტაქსონის მოხვედრა საფრთხის წინაშე ან მოწყვლადი ტაქსონების სიაში შესაძლოა. მნიშვნელოვანია ნებისმიერი მონაცემების გამოყენება (სტატუსის დადგენისათვის). მრავალ შემთხვევაში უკიდურესი სიფრთხილით უნდა მიუდგეთ სიტუაციას, როდესაც ვირჩევთ “არასრულ მონაცემებსა” და საკონსერვაციო სტატუსის რომელიმე კატეგორიის შორის. თუკი არსებობს ვარაუდი, ტაქსონის არეალი შედარებით შეზღუდულია, და საკმარისი დროა გასული მისი ბოლო პოვნის შემდეგ, საფრთხის წინაშე მყოფის ან მოწყვლადის სტატუსი შესაძლოა ჩაითვალოს გამართლებულად.
NE – ინგლისური სიტყვებიდან Not evaluated ანუ “არ არის შეფასებული”
ტაქსონი შეუფასებელია, როდესაც მისი შესაბამისობა ჩამოთვლილ კრიტერიუმებთან არ იყო შესწავლილი.
- ფორუმი
- ფორუმის წევრები
- Shoutbox
- კალენდარი
- ფოტო გალერეა
- Custom Pages
- ვიდეო გალერეა
- iHost
- კლუბის შესახებ
- ფორუმი
- ფორუმის წევრები
- ყველაზე აქტიურები
- ფორუმის სიახლეები
- კალენდარი
- სურათის ატვირთვა
- იუთუბზე ატვირთვა
- ონლაინში არიან
- საიტის რუკა
- მაღაზიები
- კატეგორიები
- მთავარი
- მონადირეთა ლეგიონი
- მსროლელთა ლიგა
- ნადირობა
- ბაზიერობა
- სამონადირეო იარაღი
- ძაღლები
- თევზაობა
- დასვენება, ლაშქრობა
- ფლორა და ფაუნა
- სხვადასხვა
- მედიცინა
- ისტორიის კუთხე
- ბუნება
- გალერეა
- გადმოწერა
- დაგვიმეგობრდით