ჭოვილო (დუპელი)
ჭოვილო გადამფრენ სანადირო ფრინველთა შორის საქართველოს მონადირეების ერთ-ერთი საყვარელი სანადირო ობიექტია გაზაფხულზე ჭოვილო საგრძნობი რაოდენობით მოფრინდება ხოლმე მდინარე მტკვრისა და არაგვის დინებათა გაყოლებით, აგრეთვე დასავლეთ საქართველოს მდინარეთა ხეობებით და მიისწრაფვის ჩრდილოეთისაკენ, კავკასიონის ქედის გავლით. ჭოვილო დროებით ჩერდება გარდაბანის ტრამალებში, მტკვარის ნაპირებთან სველ მინდვრებში, მუხრანის, სკირის, ხვედურეთის, გორისა და ერწოს ჭაობებში, აგრეთვე ქარელის, აფხაზეთის, აჭარის, ლანჩხუთის, ფოთისა და სხვა რაიონებში. ჩვენში ჭოვილო აპრილის მეორე ნახევარში გამოჩნდება ხოლმე. ყველაზე მრავალრიცხოვანი გადაფრენა მაისის შუა რიცხვებში იწყება და ინვისის დასაწყისამდე გრძელდება.მისი საყვარელი ადგილებია ნესტიანი, ოდნავი წყლით დაფარული ბუჩქიანი საძოვრები, ძველი მოუხნავი ბალახიანი ადგილები და ზოგჯერ კარტოფილისა და კომბოსტოს სავარგულებიც. შედარებით სწორი და თხელი ბუჩქნარიანი ადგილი საწინდარია იმისა, რომ მეძებარმა კარგად გამოიყენოს თავისი შესაძლებლობა, ხოლო მონადირე დატკბეს თავისი აღზრდილის ფრინველზე მუშაობის ყურებით. ჭოვილოზე ნადირობა იყოფა ორ პერიოდად: საგაზაფხულო ნადირობა_მაისის მეორე ნახევრიდან თვის ბოლომდე და მასიურად მოფრენილ ფრინველზე ნადირობა, სექტემბრის შუა რიცხვებიდან, როდესაც ჭოვილო დროებით შეჩერდება გამოსაკვებად თბილ ქვეყნებში გადაფრენისას. როგორც წესი, ჭოვილო ახლოს უშვებს მეძებარს და ძაღლს საშუალებას აძლევს ახლო მანძილზე გაუკეთოს მას ნაბული. აფრენის შემთხვევაში მიფრინავს დაბლა, პირდაპირ და ნელა და თუ თოფის სროლისაგან დამფრთხალი არ არის ახლო მანძილზე გადაადგილდება. ეს კი საშუალებას იძლევა ხელმეორედ გავაგზავნოთ ძაღლი მის მოსანახავად.
ჭოვილოს აფრენის შემთხვევაში საჭიროა კარგად გაისინჯოს ყველა ის ადგილი, სადაც გვიხდება ნადირობა. ზოგჯერ ჭოვილო ერთადაა თავმოყრილი პატარა ფართობზე და რაც მთავარია ხელიდან არ უნდა გავუშვათ კარგი შესაძლებლობა-დავტკბეთ მასზე ძაღლის მუშაობისაგან მიღებული შთაბეჭდილებით. შემჩნეულია, რომ ჭოვილო დილის და საღამოს საათების გარდა არ უჩერდება ძაღლს ნაბულზე და რომ არ გადავღალოთ ძაღლი სასურველია შუადღის საათებში დავასვენოთ იგი. ჭოვილოზე ნადირობისას მეძებარი ძაღლი უნდა იყოს კარგი დამჯერი, ქონდეს სწორი ძებნის მანერა და კარგი ყნოსვა, შეეძლოს განსაკუთრებით, გადამჯდარი ფრინველის კარგად დამუშავება. წინააღმდეგ შემთხვევაში ძაღლი დააფრთხობს და ააფრენს ფრინველს მასთან ახლო მისვლამდე, ნაბულის გაკეთებამდე. ვინაიდან გადამჯდარი ჭოვილო კარგად იმალება და ქარის ნაკადს ცუდად მიაქვს მისი სუნი, ამიტომ ძაღლი მას უნდა ეძებდეს ფრთხილად, მაღლა ეწიროს თავი და კარგად იყენებდეს ჰაერის ნაკადს, თუ ჭოვილო ძაღლის მასთან მისვლამდე აფრინდება და ვერ მოვასწრებთ სროლას, ჯობს საერთოდ არ ვესროლოთ, ვაცალოთ ახალ ადგილზე გადაფრენა და ვინაიდან შორს არ გადაადგილდება შესაძლებლობა მივცეთ ძაღლს ხელმეორედ დაამუშაოს იგი და რეზულტატიანი სროლაც გარანტირებულია. ჭოვილო ვერ უძლებს პატარა ჭრილობასაც და მის მოსაპოვებლად 10-11 ნომერი საფანტია საჭირო. შემჩნეულია, რომ ყველა ჯიშის მეძებარი, მათ შორის სპეციალურად მწყერზე გაწვრთნილი ძაღლი, ჭოვილოს ნაბულს უკეთებს და მის სუნს დაიჭერს 25 ნაბიჯზე, მწყერს კი 10-15 ნაბიჯზე.ამიტომაც ჭოვილო ერთი იმ ფრინველთაგანია, რომელზეც შეიძლება ძაღლის გაწვრთნა და სანადიროდ მომზადება.